Huyền thoại trọng tài Collina

Pierluigi Collina, nhà trọng tài khắt khe nhưng được lòng người hâm mộ nhất trong làng bóng đá thế giới, trong quá khứ khi còn làm nghề, có ngoại hình rất đặc biệt như một người ngoài hành tinh.

Về vấn đề người trọng tài xuất sắc nhất mọi thời đại, có rất nhiều tranh cãi xoay quanh câu hỏi về cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử. Dù có những cuộc tranh luận về Pele – Maradona và Messi – Ronaldo, cũng như Di Stefano, Ronaldo Nazario hay Zinedine Zidane, nhưng chỉ có một đáp án nếu đề cập đến Pierluigi Collina. Các trang báo thể thao, người hâm mộ và thậm chí cả Google đều đồng tình rằng Pierluigi Collina là người trọng tài xuất sắc nhất mọi thời đại.

Siêu sao của làng trọng tài.

Trong mắt các trọng tài, Pierluigi Collina là một cái tên đáng kính trọng. Tờ FourFourTwo trích dẫn Graham Poll, một cựu trọng tài Anh, kể về trận đấu giữa Nhật Bản và Thổ Nhĩ Kỳ tại World Cup 2002: “Tôi là trọng tài thứ tư trong trận đấu đó và Collina là trọng tài chính. Trước trận đấu, anh ta đã vẽ sơ đồ hai đội lên bảng và giới thiệu về cách thức chơi của hai đội, những cầu thủ dễ nổi nóng, điểm nóng trên sân và những điều trợ lý trọng tài cần chuẩn bị trước. Anh ta quan sát sát sao đến mức đáng kinh ngạc và không sai lầm trong bất kỳ chi tiết nào”.

Phẩm chất chuyên môn của Collina là miễn bàn. Tác giả Daniel Storey của Portrait of an Icon ghi nhận việc Collina có thói quen tới thăm SVĐ trước ngày trận đấu diễn ra để làm quen sân. Ngoài tiếng Italy, ông còn có thể giao tiếp bằng tiếng Anh, Tây Ban Nha và Pháp. Thói quen chuẩn bị cho trận đấu của Collina kỹ lưỡng chẳng thua gì một … Trinh sát: ”Tôi thường xem cả hai đội ít nhất một lần trên TV trước khi trận đấu diễn ra. Điều đầu tiên tôi cố ghi nhớ là cách chơi, chiến thuật của họ. Việc hiểu rõ lối chơi, cách triển khai bóng, xử lý những tình huống đá phạt… Của từng đội là rất quan trọng. Sau đó, tôi chuyển sang phân tích từng cá nhân, bởi việc thực thi đúng chiến thuật phụ thuộc nhiều vào cá tính của các cầu thủ”.

Bắt nguồn từ gốc gác của Collina, sự chính xác và tinh tế đó có thể. Theo These Football Times, Collina có cha làm việc trong Bộ Quốc phòng Italy và mẹ là giáo viên. Collina không chỉ là con nhà quân nhân mà còn trải qua thời gian hoàn thành nghĩa vụ quân sự. Điều này giải thích vì sao vị trọng tài sinh năm 1960 này lại coi trọng các quy định và không sợ đưa ra quyết định mà ông cho là chính xác.

Sớm nhận ra khả năng của mình không đủ để thi đấu bóng chuyên nghiệp, Collina là một cậu bé đam mê bóng đá và từng mơ trở thành một cầu thủ phòng ngự. Vẫn giữ giấc mơ về sân cỏ, anh quyết định theo đuổi nó với tư cách một trọng tài sau khi được người bạn khuyên bảo. Lúc 17 tuổi, Collina đăng ký khóa đào tạo trọng tài và nhanh chóng trở thành “thần đồng” của giới trọng tài. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự vào năm 1988, anh bắt đầu cầm còi các trận đấu tại giải Serie C1 và C2 của Italy.

Sau ba mùa giải, ông đã được thăng cấp lên làm trọng tài cho Serie A và Serie B. Thời kỳ này cũng là lúc Collina bắt đầu mắc chứng rụng tóc phân tán, góp phần tạo nên diện mạo nổi tiếng, độc nhất vô nhị của ông sau này. Những quyết định không khoan nhượng, sự chính xác của Collina đã nhanh chóng lan tỏa ra bên ngoài đất nước Italy. Năm 1995, chỉ sau 43 trận đấu cầm còi tại Serie A, Collina được đưa vào danh sách trọng tài chính thức của FIFA.

Trong thời kỳ đỉnh cao của sự nghiệp, Collina đã trở nên nổi tiếng đến mức hãng Konami đã đưa anh lên trang bìa trò chơi điện tử Pro Evolution Soccer 3 (hay còn được gọi là PES). Điều này là một danh hiệu lớn chỉ dành cho những ngôi sao bóng đá, nhưng Collina lại là một trường hợp đặc biệt. Người đàn ông này có cái đầu trọc lốc giống như nhân vật Fantomas trong phim điện ảnh Pháp, đôi mắt xanh và ánh nhìn như có thể đọc được tâm can của đối phương. Collina là trọng tài nổi tiếng nhất trong lịch sử bóng đá.

Khó tưởng tượng các trọng tài khác như Mark Clattenburg, Graham Poll hay Damir Skomina được đưa lên trang bìa của PES hay trở thành gương mặt quảng cáo cho Mastercard và Adidas. Họ có thể có những trận đấu cầm cân nảy mực chính xác và nổi tiếng trên các tạp chí, nhưng không ai được nhớ mặt và trở thành biểu tượng như Collina được mọi người hâm mộ bóng đá nhớ đến.

Ước ao của tất cả các trọng tài chuyên nghiệp trên toàn cầu là sở hữu bộ sưu tập trận đấu mà Collina từng cầm còi. Ông đã là trọng tài chính thức cho các trận chung kết Olympic 1996, Champions League 1999, World Cup 2002 và UEFA Cup 2004. Duy nhất một trận đấu lớn của bóng đá châu Âu mà ông bỏ qua là chung kết Euro. Từ 1998 đến 2003, Collina đã lập kỷ lục sáu lần liên tiếp được IFFHS vinh danh là “Trọng tài tốt nhất thế giới”. Ngoài ra, ông cũng đã được bình chọn là “Trọng tài giỏi nhất Serie A” đến bảy lần trong giai đoạn từ 1997 đến 2005 tại quê nhà.

Năm 2011, Collina đã được FIGC vinh danh và đưa vào Danh vọng bóng đá Italy cùng với các HLV Marcello Lippi, Arrigo Sacchi và cựu danh thủ Roberto Baggio. Thậm chí các huyền thoại sân cỏ của Italy như Paolo Maldini, Franco Baresi hay Dino Zoff cũng phải chờ đến sau đó để được tôn vinh bởi sự uy tín của Collina vô cùng lớn.

Sự kính trọng làm nên danh tiếng.

Collina tiết lộ về bí quyết thành công của bản thân sau khi rút lui khỏi sự nghiệp trọng tài rằng để được công nhận trên sân, bạn cần được đồng thuận không chỉ vì vai trò của mình, mà còn bởi mọi người tin tưởng vào bạn. Điều này mang lại cho bạn kết quả tốt nhất có thể của một trọng tài: được các cầu thủ tôn trọng và chấp nhận, ngay cả khi bạn mắc phải sai sót.

Không ai có thể thay đổi quyết định của Collina. Tuy nhiên, ông rất hiếm khi mắc lỗi để người khác phàn nàn. Trong 467 trận trọng tài chính, ông đã rút tổng cộng 1466 thẻ vàng và 131 thẻ đỏ. Do đó, ngay cả những cầu thủ nổi tiếng cũng phải cẩn trọng khi chơi trước ông, ông thật sự là vua của sân cỏ. Trong trận đấu giữa CH Czech và Hà Lan tại Euro 2000, Repka đã phạm lỗi với Davids khi anh đang đi bóng từ giữa sân trong cuộc tranh cãi. Collina đã không ngần ngại rút thẻ phạt cho trung vệ người Czech. Nhiều người vẫn nhớ tới hình ảnh này.

Ông can thiệp vào khi thấy hai cầu thủ này đang sắp xảy ra xô xát và nói chuyện giúp Davids giữ bình tĩnh. Repka tiếp tục phát ngôn khiêu khích với cầu thủ Hà Lan đang tiến tới. Collina đẩy Repka ra và đối mặt trực tiếp, la hét mạnh khiến cầu thủ nóng tính này phải rời đi. Cái nhìn sắc bén của Collina đã nhắc nhở họ về quyền lực của ông trên sân. Repka và Davids có thể là những chiến binh sẵn sàng chiến đấu.

Trọng tài gốc Bologna có sức ảnh hưởng đáng kinh ngạc và không chỉ tuân thủ đúng luật mà còn đương đầu trực tiếp với các ngôi sao giàu có. Ông có chiều cao lên tới 1m88 và tán thành các cầu thủ cư xử đầy đủ tôn trọng. Collina đã chia sẻ trong FourFourTwo rằng bạn cần phải cảm nhận được áp lực mà các cầu thủ đang chịu đựng và ông cũng hiểu được điều đó. Ông cũng giải thích quyết định của mình một cách bình thản.

Sự công tư phân minh là một trong những lí do khiến nhiều cầu thủ kính trọng Collina. Ông có sự chính xác của một cỗ máy khi điều khiển trận đấu. Tuy nhiên, ở ngoài đường biên, mọi người có thể thấy Collina đùa cợt với David Beckham như hai người bạn thân, và ngay trên sân cỏ cũng có những lúc Collina thể hiện sự đồng cảm với các cầu thủ.

Đội tuyển bóng đá Bayern Munich của Đức đã bị Man Utd lội ngược dòng chỉ trong vài phút bù giờ ở trận chung kết Champions League 1999. Trong một đoạn video được quay từ phía khung thành của Bayern Munich, các thành viên đội bóng đã ngã gục vì thất vọng.

Trong tự truyện của mình, Collina chia sẻ rằng trận đấu đó là trận đấu mà ông rất yêu thích trong sự nghiệp và ông luôn nhớ đến tiếng ồn ào trên khán đài khi Man Utd ghi bàn quyết định. Tuy nhiên, trong lúc đó, ông không biểu hiện bất kỳ cảm xúc nào trừ sự đồng cảm với các cầu thủ Bayern. Collina tiến về phía khung thành của “Hùm xám” và cố gắng giúp Samuel Kuffour đứng dậy. Trước khi tiến về vạch vôi giữa sân, ông nhắc nhở hầu hết các cầu thủ Bayern rằng trận đấu vẫn đang diễn ra.

Sự kiện Calciopoli của bóng đá Italy vào năm 2006 cho thấy tính kiên quyết của Collina. Trong những cáo buộc liên quan đến ảnh hưởng đến kết quả của Serie A mùa giải 2004-2005, nhiều trọng tài đã bị chỉ trích. Tuy nhiên, Collina và đồng nghiệp Roberto Rosetti là hai người duy nhất được giữ nguyên sự trong sạch. Các tài liệu thu thập được cho thấy Collina thậm chí còn nằm trong danh sách đen của “Bố già” Luciano Moggi. Giám đốc của Juventus coi Collina là một người gây khó chịu do những quyết định phản đối “Lão Bà” và đã nói trong một cuộc điện thoại rằng Collina “quá khách quan và cần bị trừng phạt thích đáng”.

Sự kiện ký kết hợp đồng quảng cáo giữa Collina và hãng Opel vào tháng 8/2005 được coi là một sai lầm hiếm gặp trong sự nghiệp của ông, không phải là do những trận đấu mà ông đã trọng tài. Hãng Opel cũng là nhà tài trợ của AC Milan và việc ký kết hợp đồng thương mại của Collina đã gây ra mâu thuẫn về lợi ích. Trước khi bị đánh giá không đủ năng lực để trọng tài các trận Serie A của FIGC, vị trọng tài nổi tiếng này đã quyết định từ chức và đình chỉ hoạt động trọng tài.

Vẫn kiên định với lý do là mọi người cần tin tưởng vào người phân xử, dù Hội đồng Trọng tài Italy từ chối đơn. Collina đã gặp khó khăn trong vài đêm gần đây khi chuẩn bị cho trận chung kết World Cup. Kể từ đó, Collina đã đảm nhận nhiều vị trí khác nhau, bao gồm tư vấn tài chính, Chủ tịch Hội đồng Trọng tài UEFA (2010-2018) và Chủ tịch Hội đồng Trọng tài LĐBĐ Ukraine.

Chỉ trong các trận đấu từ thiện không tính vào kết quả, người đã từng là vua của sân cỏ mới trở lại với vai trò trọng tài. Vào năm 2015, David Beckham đã tổ chức trận đấu từ thiện để quyên góp cho UNICEF, với sự tham gia của nhiều cựu danh thủ như Beckham, Paul Scholes và Ryan Giggs… Với sự chỉ đạo của Sir Alex Ferguson, đội tuyển các ngôi sao từ Anh đã đối đầu với đội “All-star” của Carlo Ancelotti, với sự tham gia của các cầu thủ nổi tiếng như Zidane, Ronaldinho, Cafu hoặc Michael Ballack.

Không ai có thể thay thế siêu sao của giới trọng tài Collina để cầm còi trong một trận đấu đầy kỷ niệm với những ngôi sao thập niên 1990 và 2000. Dù đã giải nghệ được một thập niên, ông vẫn cho thấy sự chính xác trong những quyết định và sức bền trong những bước chạy.

Sau 15 năm kể từ lúc Collina rút lui, bóng đá đã trải qua nhiều sự thay đổi. Công nghệ VAR được áp dụng để hỗ trợ cho các quyết định của trọng tài và giảm thiểu sự bất công. Điều này là cần thiết vì không phải tất cả các trọng tài đều có tài năng như Pierluigi Collina.

Thịnh Joey.